ورود ثالث چیست؟

در این مقاله سعی داریم به تمام سوالات شما در خصوص شرایط ورود ثالث اصلی و تبعی پاسخ دهیم، پس با ما تا آخر این مطلب همراه باشید و جهت راهنمایی و مشاوره بیشتر در این خصوص می توانید با گروه وکلای آرتین در تماس باشید.

هر دعوای حقوقی دو طرف دارد.شخصی که در پی اثبات ادعا و دیگری که در مقابل او دفاع می کند.به شخص اول خواهان و به دومی خوانده می گویند.دعوای ورود ثالث دعوایی است که شخص دیگری به غیر از خوانده یا خواهان بر علیه یک یا هردوی آن ها اقامه می کند.قانون آیین دادرسی مدنی ماده ۱۳۰ دعوای ورود ثالث را اینگونه تعریف می کند : “هرگاه شخص ثالثی در موضوع دادرسی اصحاب دعوای اصلی برای خود مستقلا حقی قایل باشد و یا خود را در محق شدن یکی از طرفین ذی نفع بداند، می تواند تا وقتی که ختم دادرسی اعلام نشده است، وارد دعوا گردد، چه اینکه رسیدگی در مرحله بدوی باشد یا در مرحله تجدیدنظر.

در این صورت نامبرده باید دادخواست خود را به دادگاهی که دعوا در انجا مطرح است تقدیم و در آن منظور خود را به طور صریح اعلان نماید.بسته به اینکه ادعای شخص سوم به صورت مستقیم یا غیر مستقیم برای او نفع داشته باشد، دعوای ورود ثالث به دو دسته دعوای ورود ثالث اصلی و دعوای ورود ثالث تبعی تقسیم می شود :

دعوای ورود ثالث اصلی

در جایی اتفاق می افتد که ثالث برای خود حق مستقلی را قایل باشد و مستقیما ادعایی داشته باشد.برای مثال فرض کنید حسن اتومبیلی را به حمید فروخته است اما هنوز آن را تحویل او نداده و از این جهت حمید با مراجعه به دادگاه خواستار دریافت اتومبیلی که خریده است، می شود.در این میان احمد از این دعوا مطلع و ادعا می کند اتومبیلی که فروخته شده متعلق به او می باشد که آن را به عنوان امانت به حسن داده بوده است.در این صورت، احمد برای احقاق حق خود می تواند در دعوای میان حسن و حمید به عنوان ثالث ورود نماید.

دعوای ورود ثالث تبعی

در این نوع دعوا بر خلاف دعوای ورود ثالث اصلی، ثالث مدعی حق داشتن در دعوای اولیه نیست بلکه اگر یکی از طرفین در دادگاه برنده شود برای او منفعت دارد.این منفعت می تواند در حال حاضر یا در آینده به او برسد و همچنین ممکن است منفعت مادی یا معنوی باشد.به عنوان مثال اگر حسن ملکی را به احمد به طور معلق بفروشد مثلا بگوید به شرطی به تو می فروشم که فرزند تو در کنکور قبول شود، در همین حین حمید در مورد همان ملک از حسن شکایت کند، احمد از آن جایی که اگر حمید برنده دادگاه شود دیگر نمی تواند مالک ملک شود، می تواند وارد دعوا شود.

برای اقامه دعوای ورود شخص ثالث می‌ بایست سابقا دعوایی به عنوان «دعوای اصلی» میان خواهان و خوانده مطرح و مورد رسیدگی واقع شده باشد و شخص ثالث نتها در خصوص استحقاق حقی که در موضوع دعوای اصلی برایش به وجود می آید مدعی شود که در این مورد دعوای ورود شخص ثالث دو حالت دارد یا دعوا به طور اصلی می باشد و یا تبعی.در زمانی «اصلی» محسوب می گردد که شخص ثالث در موضوع دعوای اصلی برای خود حقی را به طور مستقل قائل شده باشد و در مقابل چنانچه ثالث خود را در محق شدن یکی از طرفین دعوای اصلی ذینفع بداند، دعوای ورود شخص ثالث «تبعی» خواهد بود.

نفع مذکور اعم است از نفع مادی یا معنوی

بنابراین در صورتی که شخص ثالث خود را محق در هرگونه خسارت به منفعت مادی و منافع معنوی بداند می تواند خود یا به وسیله وکیل دعاوی حقوقی به عنوان ذینفع از دادگاه درخواست جبران ضرر و زیان وارده را داشته باشد این امر صرفا در قانون مسئولیت مدنی نمی باشد بلکه نمونه آن در قانون حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان نیز وجود دارد.از حیث زمانی که ورود ثالث می تواند موضوع خود را مطرح کند به این صورت است که وقتی ختم رسیدگی اعلام نشده است حق وجود خواهد داشت و این تفاوتی در موضوع رسیدگی در مرحله بدوی و یا مرحله تجدیدنظر ندارد و در نهایت پس از تجمیع شرایط بایستی دادخواست ورود شخص ثالث به وسیله خود او و یا وکیل پایه یک دادگستری تقدیم دادگاه شود.

به نظر می‌ رسد براساس ماده ۱۳۰ شخص ثالث هدف و علت اقامه دعوا خود را بایستی مشخص و ابراز کند و اینکه آیا ادعای حق مستقلی نسبت به خواسته دارد یا خود را در محق شدن یکی از طرفین دعوای اصلی ذینفع می‌ داند و همچنین عدم‌ تبیین این امر ضمانت‌ اجرای اخطار رفع نقص را به دنبال نخواهد داشت بلکه دادگاه در خصوص این موضوع وارد رسیدگی می شود و اظهارنظر می نماید.

معایب دعوای وارد ثالث

الف) تبانی وارد ثالث با یکی از طرفین دعوا برای تطویل دعوای اصلی

ب) تأخیر دادرسی

اگر دادگاه سوءنیت را احراز کند، باید دعوای ثالث را از دعوای اصلی تفکیک و به هر یک به طور جداگانه رسیدگی کند.بنابراین اگر دادگاه تشخیص دهد که تبانی یا تطویل دادرسی وجود دارد یا اگر طرف مقابل که ورود ثالث به زیان او است دلایلی به دادگاه ارایه دهد که ورود ثالث مبنی بر تبانی یا تأخیر در رسیدگی است، دادگاه وظیفه دارد قبل از رسیدگی به اصل دعوا، تکلیف ایراد مذکور را معین کند.

ورود ثالث عنوان دعوایی است که طی آن فردی غیر از طرفین اصلی وارد دعوایی می‌ شود که در دادگاه در حال رسیدگی می‌ باشد.ورود ثالث و شرایط آن در مواد ۱۳۰ تا ۱۴۳ قانون آیین دادرسی مدنی مورد توجه قانون‌ گذار قرار گرفته و مطابق ماده ۱۳۰ قانون یاد شده : «هرگاه شخص ثالثی در موضوع دادرسی اصحاب دعوای اصلی برای خود مستقلاً حقی قائل باشد و یا خود را در محق شدن یکی از طرفین ذینفع بداند، می‌ توان تا وقتی که ختم دادرسی اعلام نشده است وارد دعوا گردد.ناگفته پیداست که در دعوای ورود ثالث فردی به اختیار در دادرسی بین اشخاص دیگر وارد می‌ شود تا به حاکم شدن فردی که صدور حکم علیه وی حقوق احتمالی او را تضییع می‌ کند کمک نماید یا اگر در موضوع دعوا مدعی حق مستقلی برای خود است.

محکومیت یکی از طرفین را نسبت به خواسته خود از دادگاه مطالبه کند

در هر حال دعوای ورود ثالث با این انگیزه مطرح می‌ شود که خواهان وارد ثالث از صدور حکمی که به نحوی به حقوق او خلل وارد می‌ کند جلوگیری نماید.اگرچه به ‌طورکلی در صورتی که فردی از صدور رأیی در محکمه متضرر شود می‌ تواند از طریق اعتراض ثالث به دفاع از حق و حقوق خود بپردازد که در داوری شرکت نداشته باز است؛ اما افراد جامعه بیشتر سعی می‌ کنند که از صدور چنین آرائی جلوگیری نمایند تا اینکه بعد از صدور رأی نسبت به اعتراض به آن اقدام کنند.

ورود ثالث

دعوای ورود ثالث، ورود ثالث اصلی و ورود ثالث تبعی

۱ـ به مشارکت اختیاری اشخاص ثالث در دادرسی، ورود شخص ثالث گفته می‌ شود.

۲ـ ورود به دعوا تا قبل از اعلام ختم دادرسی و صدور رأی، چه در مرحله بدوی و چه در مرحله تجدیدنظر میسّر است.

۳ـ هرگاه شخص ثالث وارد دعوا بشود و کل یا جزئی از موضوع دعوا را برای خود بداند و برای خود نسبت به آن حق مستقلی قائل شود به آن ورود ثالث اصلی می‌ گویند.

۴ـ اگر وارد ثالث نسبت به موضوع دعوا برای خود حق مستقلی قائل نباشد بلکه خود را در پیروزی یکی از اشخاص دعوا ذینفع بداند، به آن ورود ثالث تبعی می‌ گویند.

۵ـ تنها موردی که خواهان لازم نیست ذینفع باشد بلکه کافی است که بیم در خطر بودن حقش برود، ورود ثالث تبعی است.

۶ـ شرایط رسیدگی توأمان دعوای ورود ثالث و دعوای اصلی آن است که بین دو دعوا ارتباط کامل یا وحدت منشأ باشد و دعوای ورود ثالث به قصد تبانی و تأخیر در دادرسی نباشد.

۷ـ عدم صلاحیّت محلّی نسبت به ورود ثالث مانع رسیدگی در دادگاهی نیست که صلاحیّت رسیدگی به اصل دعوا را دارد اما عدم صلاحیّت ذاتی مانع است.

۹ـ اگر دعوای ورود ثالث به موجب قرار رد شود و در مرحله تجدیدنظر این قرار نقض شود، دادگاه تجدیدنظر به هر دو دعوا (اصلی و طاری) رسیدگی ماهیّتی می‌ کند.چون ورود ثالث از استثنائاتی است که لازم نیست یک بار در دادگاه بدوی به ماهیّت آن رسیدگی شده باشد.

۱۰ـ دعوی ورود ثالث از دعاوی طاری محسوب می‌شود و در صورتی قابل طرح است که با دعوای مطروحه مرتبط باشد یا دارای یک منشأ باشد.

۱۱ـ وارد ثالث خواهان محسوب می‌ شود و حقوق و تکالیف خواهان را دارد.

۱۲ـ اگر شخص ثالث در دعوای طرفین قبل از ختم دادرسی وارد نشود و حکم قطعی صادر شود می‌ تواند از راه اعتراض ثالث اقامه دعوی کند.